„Kamienie pamięci – życie za życie” to ogólnopolski projekt edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej, którego zakończenie zorganizowano 26 maja w Rzeszowie. W tym roku poświęcony był osobom, które w czasie II wojny światowej z narażeniem życia ratowały Żydów przed Zagładą i do dziś nie zostały uhonorowane.
W projekt w tym roku zaangażowało się 66 grup pasjonatów historii, kół naukowych i drużyn harcerskich. O swoich bohaterach przygotowali publikacje, strony internetowe i filmy. Pisali też prośby do miejscowych samorządów, by ich nazwiskami nazwać ulice czy skwery.
Podczas uroczystości w Wyższej Szkole Prawa i Administracji uczestnicy projektu otrzymali honorowe dyplomy i statuetki. Efekty ich pracy zostały umieszczone na stronach internetowych IPN.
https://rzeszow.tvp.pl/30969654/kamienie-pamieci-zycie-za-zycie-projekt-ipn
Tytuł naszego projektu: Irena Sendlerowa: Czyniłam ludzką powinność
Bohaterka projektu: Irena Stanisława Sendlerowa z domu Krzyżanowska,
ps. „Jolanta” urodzona 15 lutego 1910 w Warszawie,
zmarła 12 maja 2008 w Warszawie
Przybliżmy postać naszej bohaterki:
Irena Sendlerowa, to jedna z najwybitniejszych postaci XX wieku. Jej postać została odkryta dla świata dzięki czwórce uczennic z Kansas. Zainspirowane przez ich nauczyciela Normana Conarda w ramach przygotowań do olimpiady historycznej w 1999 roku wystawiły sztukę teatralną poświęconą Polce. Ich 10-minutowe przedstawienie tak się spodobało, że w następnych miesiącach wystawiały ją niemal w całych Stanach Zjednoczonych. Dalej historia potoczyła się bardzo szybko, a postać Ireny Sendlerowej stała się rozpoznawalna na całym świecie.
Irena Sendlerowa – urodziła się 15 lutego 1910 w Warszawie. Jej ojciec, Stanisław Krzyżanowski, był lekarzem społecznikiem, leczył między innymi ubogich Żydów. Był również zaangażowany w działalność niepodległościową. W 1908 roku poślubił Janinę Grzybowską. Kiedy Irena miała dwa lata, rodzice przenieśli się do Otwocka, ponieważ bardzo chorowała. W 1917 roku Stanisław Krzyżanowski zmarł, zaraziwszy się tyfusem plamistym od jednego z pacjentów. Irena Sendlerowa – urodziła się 15 lutego 1910 w Warszawie. Jej ojciec, Stanisław Krzyżanowski, był lekarzem społecznikiem, leczył między innymi ubogich Żydów. Był również zaangażowany w działalność niepodległościową. W 1908 roku poślubił Janinę Grzybowską. Kiedy Irena miała dwa lata, rodzice przenieśli się do Otwocka, ponieważ bardzo chorowała. W 1917 roku Stanisław Krzyżanowski zmarł, zaraziwszy się tyfusem plamistym od jednego z pacjentów.
W 1939 roku Irena Sendlerowa skończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Studiowała dłużej niż inni, bowiem w trakcie studiów sprzeciwiła się wprowadzeniu tak zwanego getta ławkowego, za co została wyrzucona ze studiów, na które mogła wrócić dopiero w 1938 roku, dzięki interwencji Tadeusza Kotarbińskiego. Pracowała przed wojną w Sekcji Pomocy Matce i Dziecku przy Obywatelskim Komitecie Pomocy Społecznej a potem w Wydziale Opieki Społecznej. Po wybuchu II wojny światowej Irena Sendlerowa nadal zajmowała się pomocą społeczną, pomagając najbiedniejszym rodzinom, chorym polskim żołnierzom powracającym z niewoli niemieckiej, ratując młodzież od wywożenia na roboty do Niemiec. Była też świadkiem nasilających się represji wobec Żydów, w grudniu 1939 roku wprowadzono nakaz noszenia Gwiazdy Dawida, do listopada 1940 roku w utworzonym w Warszawie getcie zamknięto ponad 400 tysięcy Żydów. W 1941 roku Hans Frank wydał zarządzenie zabraniające Żydom opuszczania getta a Polakom udzielania im pomocy, pod karą śmierci.
Irena Sendlerowa zaczęła pomagać Żydom długo przed powstaniem getta warszawskiego. Jako pracownik ośrodka pomocy społecznej otrzymała przepustkę do getta, gdzie nosiła Gwiazdę Dawida jako znak solidarności z Żydami oraz jako sposób na ukrycie się pośród społeczności getta. W grudniu 1942 świeżo utworzona Rada Pomocy Żydom „Żegota” mianowała ją szefową wydziału dziecięcego. Współpracowała z polską organizacją pomocową, działającą pod niemieckim nadzorem i zorganizowała przemycanie dzieci żydowskich z getta, umieszczając je w przybranych rodzinach, domach dziecka i u sióstr katolickich w Warszawie.
Dzięki odważnej decyzji Matyldy Getter, naczelnej matki przełożonej prowincji warszawskiej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, która zobowiązała się przyjąć każde dziecko przemycone z getta, wiele z nich trafiło do sierocińców prowadzonych przez siostry franciszkanki m.in. w Warszawie, Aninie, Białołęce, Chotomowie i Płudach.
Przez cały czas trwania akcji wyprowadzania dzieci z getta Irena Sendler prowadziła ich kartotekę, zapisując ich dane na małych rulonikach papieru. Karteczki te zostały potem zakopane w słoiku pod jednym z drzew w ogródku jednej z łączniczek. Do dziś rośnie przy ulicy Lekarskiej 9 jabłonka, pod którą ukryte były informacje o dzieciach.
Irena Sendler za swoją działalność została aresztowana w 1943 przez Gestapo, była torturowana i skazana na śmierć. „Żegota” zdołała ją uratować, przekupując niemieckich strażników. Była jedyną osobą, która wiedziała, gdzie są uratowane dzieci. Po W ukryciu pracowała dalej nad ocaleniem żydowskich dzieci – uratowała ich około 2, 5 tysiąca.
Kiedy w 1944 roku wybuchło Powstanie Warszawskie, Irena Sendlerowa zgłosiła się jako pielęgniarka do najbliższego punktu sanitarnego. Opiekowała się rannymi w powstańczym szpitalu.
Po wojnie pracowała na rzecz dzieci, m.in. tworzyła domy sierot, pracowała w Wydziale Zdrowia i Opieki Społecznej, powołała Ośrodek Opieki nad Matką i Dzieckiem – instytucję pomocy rodzinom bezrobotnym, powołała pismo „opiekun społeczny”, była jednym z założycieli Ligii do Walki z Rasizmem. Pracowała w szkołach medycznych. Dane jej było doświadczyć, równie ciężkich jak ze strony gestapo, prześladowań komunistycznego Urzędu Bezpieczeństwa – straciła dziecko w więzieniu (urodziło się ono przedwcześnie i zmarło). W PRL zupełnie o niej zapomniano, co może dziwić, bo przecież kierowany przez nią zespół uratował od zagłady dwa razy więcej Żydów niż znany na całym świecie Oskar Schindler. Przesądził o tym jej AK-owski rodowód.
Ostatnie lata życia spędziła w gościnie w domu prowincjalnym Bonifratrów w Warszawie. Irena Sendler zmarła 12 maja 2008 roku w szpitalu przy ul. Płockiej w Warszawie. W Polsce zainteresowanie osobą Ireny Sendlerowej wzrosło, kiedy odkryły ją cztery uczennice z amerykańskiej szkoły z Uniontown. To one, między innymi pisząc i wystawiając sztukę teatralną, zatytułowaną „Życie w słoiku” spowodowały, że prawda o bohaterstwie Ireny Sendlerowej i liczbie uratowanych przez Nią dzieci została poznana najpierw w Stanach Zjednoczonych – potem w Polsce.
W zakończeniu poświęconego jej filmu Michała Dudziewicza Irena Sendlerowa powiedziała: „Dopóki będę żyła, dopóki mi sił starczy, zawsze będę mówiła, że najważniejsze na świecie i w życiu jest Dobro”.
ODZNACZENIA IRENY SENDLEROWEJ
W 1965 r. została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1983 r. zasadziła drzewko w Lesie Sprawiedliwych instytutu.
Postanowieniami Prezydenta RP została odznaczona:
• Orderem Orła Białego,
• Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski – 12 czerwca.
14 marca 2007 r. Senat RP, przyjął uchwałę w sprawie uhonorowania działalności Ireny Sendlerowej i Rady Pomocy Żydom „Żegota” w tajnych strukturach Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej. Uchwała Senatu stwierdza m.in.: „Senat Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd 97-letniej Irenie Sendlerowej, żyjącej dziś w Warszawie oraz nieżyjącym i żyjącym członkom podziemnej Rady Pomocy Żydom „Żegota” i osobom ratującym Żydów w okupowanej Polsce. (…) Zespół kierowany przez Irenę Sendlerową, dziś już w większości nieżyjących osób świeckich i duchownych, przyczynił się w sposób decydujący do uratowania życia co najmniej 2500 dzieci skazanych na zagładę.
11 kwietnia 2007 r. decyzją Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu, na wniosek 15-letniego Szymona Płóciennika z Zielonej Góry, Irena Sendler odznaczona została Orderem Uśmiechu; była najstarszą osobą, która ten order otrzymała. Sendlerowa powiedziała, że obok listu od Ojca Świętego Jana Pawła II i tytułu Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata to Order Uśmiechu, odznaczenie od dzieci, jest dla niej największym szczęściem, jakie ją spotkało.
1 czerwca 2008 r. Sejm Dzieci i Młodzieży, przez aklamację przyjął uchwałę w sprawie uhonorowania działalności Ireny Sendlerowej i Referatu Dziecięcego Podziemnej Rady Pomocy Żydom „Żegota” w czasie II wojny światowej.
30 lipca 2008 Izba Reprezentantów Kongresu USA uchwaliła rezolucję upamiętniającą postać Ireny Sendlerowej, bohaterskiej Polki, która w czasie okupacji hitlerowskiej uratowała od zagłady około 2500 dzieci żydowskich.
W celu realizacji projektu uczniowie wykonali szereg zadań, by włożony wysiłek został zauważony:
• Nawiązali współpracę z Panią Katarzyną Ludwiniak, nauczycielką języka polskiego w Gimnazjum Nr 23 im. Ireny Sendlerowej w Warszawie.
• „Czyniłam ludzką powinność”- udział w zajęciach poświęconych naszej bohaterce.
• Zwiedzili Salę Patronki Gimnazjum.
• Wystosowali pismo do Muzeum Więzienia Pawiak Oddziału Muzeum Niepodległości w Warszawie.
• Odwiedzieli miejsca związane z życiem i działalnością Pani Ireny Sendlerowej.
• Nawiązali kontakt z córką Pani Ireny Sendlerowej, Panią Janiną Zgrzembską.
• Zakupiono do biblioteki szkolnej książkę pani Anny Mieszkowskiej. „Matka Dzieci Holocaustu. Historia Ireny Sendlerowej.”
• Zbierano podpisy skierowane do Pana Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego, by rok 2018 ogłosić Rokiem Ireny Sendlerowej w 10 rocznicę śmierci ( zebrano w naszej szkole ponad 400 podpisów).
Dziękujemy osobom i instytucjom wspomagającym realizację projektu:
Panu Pawłowi Mireckiemu, dyrektorowi Zespołu Szkół Nr 7 im. Szczepana Bońkowskiego
w Warszawie.
Pani Katarzynie Siecińskiej, dyrektorce Gimnzjum Nr 23 im. Ireny Sendlerowej w Warszawie,
Pani Katarzynie Ludwiniak, nauczycielce języka polskiego w Gimnzjum Nr 23 im. Ireny Sendlerowej w Warszawie,
Pani Joannie Gierczyńskiej, kierowniczce Muzeum Więzienia Pawiak Oddziału Muzeum Niepodległości w Warszawie,
Projekt wzbogacił naszą wiedzę o ludziach, którzy ryzykując poświęcili się dla ocalenia życia bezbronnym dzieciom. Poznaliśmy wielką patriotkę o niezwykłej charyzmie, odwadze, silnej wierze, wielkim sercu, która do końca życia była wierna wyznawanym wartościom.
Spotkaliśmy się z ogromną życzliwością ze strony osób wspierających realizację Projektu.
